Μέσα από τα έργα του,μεγάλοι συγγραφείς προσπάθησαν να διαδόσουν το φιλοσοφικό πνεύμα ως όπλο στον αγώνα εναντίον της μισαλλοδοξίας και των προκαταλήψεων.
..
Ο Μπέρκλυ,ο Κοντιγιάκ,ο Χιούμ,ο Ρουσώ δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι υπήρξαν τόσο δημοφιλείς συγγραφείς όσο ο Ντιντερό,ο Βολταίρος,ο Χόλμπαχ.
Όλοι τους όμως είχαν κοινά χαρακτηριστικά,όπως,το πάθος της αναγωγικής ανάλυσης.
..
Ο Ελβέτιος,1715-71,εξέφρασε τη γενική τάση της εποχής του γράφοντας :
"Οι φιλόσοφοι δεν θα λέγουν παρά μόνο μύθους,μέχρις ότου ο χρόνος και η τύχη τους δώσουν ένα γενικό γεγονός στο οποίο θα είναι δυνατόν να αναφέρονται όλα τα άλλα."
..
Το δόγμα του Κοντιγιάκ,(''ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ"),στο οποίο ολόκληρη η πνευματική ζωή ανάγεται στην αίσθηση,αντιπροσώπευε με τυπικό τρόπο την πνευματική αυτή διάθεση.
Η προτροπή,η οποία επαναλαμβανόταν συχνά την εποχή αυτή,ΓΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ,προϋποθέτει αναζήτηση,κάτω από τα κοινωνικά κεκτημένα,των απλών,μη επιδεχομένων αναγωγή στοιχείων του είναι μας.
..
Αυτό το πάθος της ανάλυσης μεταφράστηκε σε μια γενική επιθυμία απλοποίησης.
..
Στο πεδίο της ηθικής,εμφανίστηκε η ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ η οποία βασίζει όλες τις αρετές στην αίσθηση της συμπάθειας,ενώ άλλοι θεωρούσαν τον εγωϊσμό ως πηγή των πιο χρήσιμων πράξεων στην κοινωνία.
..
Στο πεδίο της θρησκείας,πολλοί αποδέχονταν την ύπαρξη του θεού και μία Πρόνοια περισσότερο ή λιγότερο αόριστη,περιοριζόμενοι έτσι σε μία θρησκεία που υποστήριζαν ότι ήταν ''φυσική''.
..
Φαίνεται ότι οι λόγοι της οικονομίας επικρατούσαν σε κάθε μεταφυσικό σύστημα.
Στον ιδεαλισμό του Μπέρκλυ,1685-1753,όλα τα αισθητά πράγματα διαλύονταν σε ιδέες.
Στον υλισμό του Χόλμπαχ και των οπαδών του,δημιουργούσε την οικονομία του πνεύματος.
Η κριτική του Χιούμ,1711-76,-"ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΝΟΗΣΗ''-.αποδείκνυε ότι η ανάλυση οδηγεί σε ένα είδος θετικισμού.
..
Αν αφεθούμε στο ρεύμα της ζωής,πιστεύουμε ότι μέσα στην αιτία υπάρχει μία δύναμη ικανή να παράγει το αποτέλεσμα.
..
Χρησιμοποιώντας ορισμένες αναλύσεις του Μαλμπράνς,ο Χιούμ απέδειξε ότι μέσα σε αυτό που ονομάζουμε αιτία δεν υπάρχει καμιά δύναμη αυτού του είδους και ότι είμαστε υποχρεωμένοι να αποδώσουμε την ευχέρεια με την οποία μεταβαίνουμε από την αιτία στο αποτέλεσμα σε μία συνήθεια καθαρά υποκειμενική,που δημιουργήθηκε από την επανάληψη της διαδοχής.
..
Η απλοποίηση εμφανίστηκε επίσης στις κοινωνικές θεωρίες.
..
Η θέση για την ισότητα των ανθρώπων απέκλειε κάθε ιεραρχία που παράγεται μέσα στην κοινωνία.
Η εξουσία δεν μπορεί να βασίζεται παρά στη βία ή τη συγκατάθεση.
..
Ο Ρουσώ απλοποίησε το πρόβλημα θεωρώντας ότι η απαρχή της εξουσίας βρισκόταν σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο ανάλογο με εκείνα με τα οποία,βάσει του Αστικού Δικαίου,συγκροτούνται οι εταιρείες,στην υπηρεσία των οποίων τα άτομα θέτουν τις υπηρεσίες τους στα πλαίσια που ορίζονται με την πράξη της ίδρυσης τους.
Η διαφορά είναι ότι το κοινωνικό συμβόλαιο δεν έχει πλαίσια και ότι η γενική βούληση που δημιουργείται από το συμβόλαιο είναι πανίσχυρη.
..
Μέσα σε αυτή τη φρενίτιδα της ανάλυσης,εμφανίστηκαν κάποιες πρώτες,αχνές,απόπειρες σύνθεσης,όπως η ''ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ'' στην οποία συγκεντρώθηκαν όλες οι κατακτήσεις των επιστημών και της τεχνικής ή η θεωρία της ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟΥ ΠΡΟΟΔΟΥ του Κοντορσέ,1743-94,κατά τον οποίο η καλύτερη πραγμάτωση του πνεύματος δεν βρισκόταν σε κάποιο πλήρες σύστημα αλλά στις αδιάκοπες προόδους των θετικών επιστημών.
..
Για την φιλοσοφία του 18ου αιώνα δεν ήταν δυνατόν να υπάρχει μέτρο,παρά μόνο εκείνο της κριτικής.
Έπρεπε να επανεξεταστούν όλοι οι μεγάλοι τομείς που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό -οι επιστήμες,η ηθική,η θρησκεία και η τέχνη- προκειμένου να αναητηθούν οι ρίζες τους μέσα στη δομή των ανθρώπινων ικανοτήτων ώστε να αποτιμηθεί η αξία τους.
..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου